یکی مثل تو

توضیح: یادداشت زیرعكس العملی به مطلبی از مسعود نقره كار تحت عنوان "اپوزیسیونی که پیر می‌شود!" است. غرض این است كه جنبه های دیگری از بحث باز شود. علت وجودی یك پدیده را نمیتوان با خود آن پدیده توضیح داد. با مطالعه كره زمین نمیشود فهمید چرا كره زمین بوجود آمده است. برای جواب به این سوال اتفاقا باید به آسمان نگاه كرد. با مشاهده فضا در پیدایش سیارات دیگر میتوان به این نتیجه رسید كه زمین نیز حاصل یك انفجار سوپرنوا بوده است. برای درك علل اصلی بافت سنی جاری اپوزیسیون جمهوری اسلامی لازم است به خارج از اپوزیسیون نگاه كرد. یكی از این عوامل نه تنها به اپوزیسیون ربط مستقیمی نداشت كه حتی به تحولات داخل ایران  مربوط نبود. جنبشهای مخالف جمهوری اسلامی جنبشهای بی ریشه ای نیستند. اگر شما دمكرات و سكولار باشید لابد دیدگاه فكری تان را متاثر از مونتسكیو و ولتر و روسو میدانید و جنبش اجتماعی خود را امتداد انقلاب كبیر فرانسه در قرن هجدهم میبینید. اگر سوسیال دمكرات باشید حتما اس دی پی آلمان در قرن نوزدهم را پدر بزرگ جنبش خود میدانید یا اگر كمونیست باشید خود را با ژاكوبنهای انقلاب فرانسه و...

در آستانه رفراندوم 25 سپتامبر و ورای آن، از منظر منافع توده مردم در كردستان عراق چه میتوان گفت، چه میتوان كرد؟ برای پاسخ، اول باید جواب این سوال كه "از دید توده مردم چه معضل عاجلی گریبانگیر همه است؟" را داشت. پیش از حمله آمریكا به عراق در زمستان 1991 ، علاوه بر استبداد حاكم بر كل عراق، تبعیض سیستماتیك، روتین و وحشیانه دولت بعث عراق در كردستان فاجعه ها آفریده بود. بمباران شیمائی حلبچه فقط یك نمونه آن بود. سوای كردستان، كلیت عراق در چند دهه گذشته بارها با "مبرمترین معضل" كه شریان حیات را هدف قرار داده بود، روبرو شده بود. در حین جنگهای اول و دوم خلیج مبرمترین مسئله خاتمه دادن به حملات آمریكا بود. پس از حماله اول آمریكا و متحدانش و تا سال 2003 معضل اصلی نان بود، آذوقه بود، مرگ نیم میلیون كودك بود. پس از 2003 ثبات سیاسی و امنیت جانی، ودر كردستان در امتزاج با ستم ملی، در بالای لیست معضلات قرار گرفت. امروز در كردستان چه معضلی در صدر لیست مردم قراردارد؟ مبرمترین معضل 1 ) ستم ملی؟ هیچكس مدعی وجود چنین ستمی بعد از حاكمیت ربع قرن احزاب كرد بر كردستان عراق نیست. ...

زمزمه های اعتراض به برگزاری مسابقه فوتبال سوریه و ایران در استادیوم آزادی تهران در پنجم سپتامبر امسال، پیش از آنروز شنیده میشد. دلیل آن روشن بود. مردمی كه نان از حلقوم شان بیرون كشیده میشود تا هزینه ارسال كامیونهای پول و اسلحه به لشگر قدس و ارتش اسد تامین شود، دل خوشی از حضور تیم اسد در ایران ندارند. اعتراض به حضور تیم فوتبال دولتی بشار اسد، اعتراضی به عادی سازی حاكمیت اسد، این بزرگترین قصاب تا كنونی قرن بیست و یك    نیز هست . همچنین مردم حق دارند به تیم دولتی فوتبال ایران، دولتی كه حتی بدون نقشش در خارج از ایران، لایق تحریمهای ورزشی و هنری است، دولتی كه بزرگترین حامی اسد در سركوب خیزش انقلابی ٢٠١١ بود و تا همین ثانیه در قتل عام و آوارگی نیمی از جمعیت سوریه مستقیما شریك جرم است، معترض باشند. معترضین به مسابقه ایران و سوریه به دو گرایش متضاد اجتماعی تعلق داشتند، یكی گرایش ناسیونالیستی آریائی و دیگری خط انترناسیونالیستی كمونیستی. كمبود جنب و وجوش فعالین كمونیست در این كارزار، زمین را تماما در اختیار ناسیونالیستها قرار داد. ناسیونالیسم تقریبا بدون رقیب به بلندگوی مردمی تب...

یادداشت كوتاه زیر در عكس العمل به گزارشی از بی بی سی (*) از فیلم ِ"درمیانه" به كارگردانی میلسون حمود است. این یادداشت خود فیلم را نقد نمیكند. من فیلم را ندیده ام اما از شرح مختصر آن میتوان چنین استنباط كرد كه "درمیانه" فیلمی ضد ارزشهای اسلامی است و بهمین دلیل و با همین عنوان شایسته تشویق و تبلیغ است. این یادداشت حمود را بطور كلی نقد نمیكند بلكه اظهارات نقل شده از او را در گزارش بی بی سی به نقد میكشد. حمود، كارگردان زن ٣٥ ساله فلسطینی، گفته است «اینكه همان چیزهایی را بسازیم که مردم فکر می‌کنند دوست دارند ببینند، هنر نیست». بعمد یا به سهو، حمود جای"مردم" را با "اسلامیون" عوض میكند و این منشا دو دید بسیار متفاوت است. حمود میگوید: "همین که فیلم باعث شده مردم درباره این موضوع‌ها حرف بزنند من راضیم." سوال اینست كه مردم فلسطین كه بقول حمود، او "فرهنگ زیر زمینی" شان را به تصویر كشده است قرار است درباره چه حرف بزنند؟ آیا اینكه زن میتواند روی پای خود بایستد (یعنی حرف دهه ٣٠ میلادی در بلوك شرق )، یا اینكه زن، كار سنتا مردانه را...

منظور از نقد هنری نقدی است كه به بیان زیبای موضوع یا باختصار به زیبائی بپردازد(**). این ادعا كه عباس كیارستمی برای ساخت مشق شب كودكان را میترساند از یك دید اومانیستی، یعنی از طریق نقدی سیاسی-اجتماعی و در هرصورت غیر هنری، قابل اعتراض است و ممكن است به این دلیل فیلم را تحریم كرد كه اقدامی مشروع و قابل فهم است.( آنچه در درجه اول و بلافاصله با تحریم بوقوع می پیوندد، نفی ارزش مبادله فیلم است. ما با تحریم اعلام میكنیم محصولتان را با وقت یا پولمان یا هر دو اینها مبادله نخواهیم كرد). اگر خشونت یاد شده علیه كودكان فقط در پشت پرده فیلم اتفاق بیفتد، انعكاسی در محصول كار نداشته باشد ما نمیتوانیم آنرا بعنوان جزئی از فیلم ببینیم و در نتیجه نمیتوان چیزی كه نیست را نقد كرد. ما میتوانیم آنچه كه در فیلم نشان داده شده است، یعنی ارزش مصرف فیلم را نقد كنیم. خشونت یاد شده در پروسه تولید كالا برای خلق ارزش مبادله (برای اینكه فیلم را قابل عرضه به بازار كند) اعمال میشود كه قطعا نباید به آن تمكین كرد اما در هر حال لازم است جایگاه آن را همانطور كه هست شناخت تا بتوان با آن مقابله كرد. پیراهن و كفش و لپ تاپ ...